Prof. Dariusz Filar w Radiu MORS o zielonej wyspie i dryfującej krze
Od dzisiaj – 16 listopada – Polska ma nowy rząd. To dobry moment do podsumowania 8-letnich rządów koalicji PO-PSL. Takim podsumowaniem w zakresie polityki gospodarczej może być książka prof. UG Dariusza Filara – „Między zieloną wyspą a dryfującą krą. Gospodarka Polski w latach 2007-2015”. Wykładowcę Uniwersytetu Gdańskiego i uznanego ekonomistę gościliśmy w studiu Radia MORS. Zapraszamy do wysłuchania wywiadu na temat tez stawianych w książce, który zostanie wyemitowany we wtorek o godzinie 8.05 i w środę o godzinie 17.05.
Profesor Dariusz Filar analizując sytuację polskiej gospodarki odnosi się do skrajnych jej ocen. Z jednej strony zwolennicy PO, postrzegają Polskę jako zieloną wyspę rozwoju na czerwonej mapie zastoju gospodarczego w Europie, a z drugiej strony przeciwnicy byłego już rządu, którzy widzą Polskę jako dryfującą krę bez wyznaczonych celów i zagrożoną zatonięciem. Pokazuje, że chociaż wizje obu stron są bardzo malownicze i przemawiające do wyobraźni, najczęściej ograniczając się do pojedynczych wskaźników bez odwołania do szerszego kontekstu, lub oparte jedynie na subiektywnej ocenie społecznej są nieprawdziwe.
Jako przykład narracji w jaką wprowadza autor czytelnika może służyć rozdział poświęcony nierównościom dochodów, które według przeciwników polityki gospodarczej ostatnich lat, narastały w tym czasie. Urosły one według nich do tego stopnia, że są już porównywalne z postkolonialnymi krajami Afryki czy Ameryki Południowej. Prof. Dariusz Filar rozpoczyna od obalenia tego twierdzenia poprzez prezentację wskaźnika Giniego, przy użyciu którego obrazuje się m.in. stopień nierówności majątkowych w danym społeczeństwie. Współczynnik ten przyjmuje wartości od 0 do 1 gdzie zero oznacza idealną równość dochodów wszystkich członków społeczności, a 1 podział tylko na dwie grupy – absolutnie bogatych i nie mających nic. Współczynnik ten dla Polski wynosi obecnie 0,34 i jest bliski średniej Unii Europejskiej. Niższe wartości wskaźnika można obserwować w Skandynawii i np. w Czechach. Wyższe w Europie Zachodniej, USA czy Chinach, ale bardzo daleko nam do państw afrykańskich gdzie wskaźnik ten sięga prawie 0,6. Wykładowca UG nie poprzestaje jednak na obaleniu tezy przeciwników PO. Stwierdza, że współczynnik Giniego nie pokazuje wszystkiego. Polska ma wprawdzie wartość tego współczynnika taką samą jak Luksemburg , co wcale nie oznacza, że żyje nam się tak samo dobrze. Dzieje się tak, ponieważ najbiedniejsi mieszkańcy Luksemburga z tymi samymi dochodami w Polsce byliby ludźmi mającymi ponadprzeciętne dochody. Współczynnik Giniego pokazuje tylko rozwarstwienie dochodów, ale nie ich wartość. Tak więc na zakończenie rozdziału także zwolennicy zielonej wyspy nie mogą się czuć usatysfakcjonowani, ponieważ prof. Filar stwierdza, że brak poprawy sytuacji najbiedniejszych Polaków należy uznać za może nawet największą porażkę rządu PO.
W podobny sposób autor rozprawia się z innymi chwytliwymi hasłami mającymi opisywać polską gospodarkę, które mieliśmy okazję słyszeć w ostatnich latach. Porusza m.in. kwestię, deficytu budżetowego, długu publicznego, afer Amber Gold i SKOK, kredytów walutowych, przyjęcia euro, umów śmieciowych, kopalń, repolonizacji banków, OFE – a więc kwestie, które były przedmiotem gorących dyskusji w ostatnich latach. Dyskusji bardzo zażartych, ale nie zawsze merytorycznych. Prof. Filar analizuje argumenty obu stron przy użyciu źródeł statystycznych, wskaźników i teorii ekonomicznych, ale robi to w sposób zrozumiały dla osób nie mających wykształcenia ekonomicznego. Jest to książka dla tych wszystkich, którzy w natłoku sprzecznych opinii chcą zrozumieć jak można oceniać sytuację gospodarczą naszego kraju. Jest to przy okazji świetna lektura dla studentów ekonomii czy zarządzania, ponieważ pokazuje jak praktycznie można zastosować teorię ekonomiczną, którą poznają na zajęciach, jak bardzo trzeba uważać ze stawieniem tez w oparciu o jedną tylko przesłankę, a także wskazuje bardzo bogate źródła danych, które można wykorzystać przy tworzeniu własnych referatów, prac licencjackich i magisterskich.
Zachęcam do wysłuchania wywiadu z prof. Dariuszem Filarem, który przeprowadził student Wydziału Ekonomicznego Paweł Trawiński. Emisje we wtorek o 8.05 i w środę o 17.00.
Maciej Goniszewski