Ład i nieład Trójmiasta

Konkurs fotograficzny „Łap ład” zorganizowany przez Studenckie Koło Naukowe Gospodarki przestrzennej Uniwersytetu Gdańskiego dobiegł końca. Finał odbył się 16 kwietnia, a ceremonię poprowadzili Agnieszka Grzywaczewska i Krystian Puzdrakiewicz. Przez ponad miesiąc studenci trójmiejskich uczelni wyższych wysyłali do nas zdjęcia, które oceniło jury w składzie:

• Prof. UG, dr hab. Mariusz Czepczyński – doradca Prezydenta Miasta Gdańska,  pracownik Katedry Gospodarki Przestrzennej Instytutu Geografii Uniwersytetu Gdańskiego.
• Prof. PG, dr hab. inż. arch. Bogna Lipińska – pracownik Katedry Projektowania Środowiskowego Wydziału Architektury Politechniki Gdańskiej. 
• Prof. UG, dr hab. Iwona Sagan – kierownik Katedry Geografii Ekonomicznej Instytutu Geografii Uniwersytetu Gdańskiego, przewodnicząca Zespołu Ekspertów przy Radzie Metropolitalnej Zatoki Gdańskiej.
• Dr Jacek Friedrich – pracownik Zakładu Historii Sztuki Nowoczesnej, członek Rady Kultury przy Prezydencie Miasta Gdańska, dyrektor Muzeum Miasta Gdyni.
• Michał Szymański – kierownik Referatu Estetyzacji Urzędu Miasta Gdańska.

Celem konkursu było przedstawienie na fotografiach przykładów ładu i nieładu przestrzennego dostrzeżonych na terenie Gdańska, Gdyni i Sopotu oraz opatrzeniu ich krótkim komentarzem. Projekt skierowany został do studentów wszystkich trójmiejskich  uczelni wyższych.

Przed ogłoszeniem wyników jurorzy w kilku zdaniach opowiedzieli zebranym o tym czym wg nich jest ład przestrzenny, jak możemy go rozumieć i jak powinniśmy do niego dążyć.

Zaczął prof. Mariusz Czepczyński, który docenił nasz pomysł „łapania ładu”. Jury długo debatowało nad tym co uznać za ład przestrzenny: czy jest to coś ładnego, czy też uporządkowanego i harmonicznego. Przy wyborze zwycięzców niełatwo było osiągnąć kompromis, gdyż każdy coś innego uważa za ład.

Pan Michał Szymański poinformował, że tego samego dnia senat RP przegłosował ustawę o ochronie krajobrazu wraz z poprawkami, które wnieśli senatorowie. Po raz pierwszy mamy do czynienia z aktem prawnym, który nie rozszerza, ale ogranicza możliwości gospodarowania przestrzenią na rzecz ochrony ładu przestrzennego. W związku z tym wyraził nadzieję, że obecny nieład na ulicach polskich miast wkrótce przejdzie do historii.

Dr Jacek Friedrich, który jest historykiem, zaczął od przypomnienia wizji odbudowy miast zniszczonych po II Wojnie Światowej. Architekt Maciej Nowicki stworzył piękny projekt odbudowy Warszawy, który nie został zrealizowany. Jako humanista miał nietechnokratyczne nastawienie i napisał, że jedną z najważniejszych rzeczy po wojnie jest to, jak będą wyglądać polskie miasta, ponieważ architektura ma gigantyczną moc wychowawczą. Można nie czytać książek i nie chodzić do teatru, jednak architektura otacza ludzi na co dzień i ma na nich wpływ. Dodatkowo zauważył, że edukacja estetyczna w Polsce jest na bardzo niskim poziomie. Według badań przytoczonych przez p. doktora, najbardziej podoba nam się budynek wyremontowany i kolorowy. Na koniec przytoczył myśl Piageta, że porządek nie musi być geometryczny, ale może być też organiczny.

Prof. Bogna Lipińska zgodziła się, że ład może być organiczny. Nawiązała do krajobrazu – obrazu kraju. Jest to dobro przymusowe, które nawet oszpecone do nas dociera. Stwierdziła, że naszym uczestnikom łatwiej było przedstawić nieład zapewne dlatego, że ład w obecnej przestrzeni trudno odnaleźć. Zwróciła też uwagę na to, że przesadne uporządkowanie nie jest już ładnym ładem, a nudnym schematem.

Prof. Iwona Sagan rozpoczęła od problematyki nieistnienia konkretnej definicji ładu, który jest pojęciem metaforycznym – rozumianym, ale trudnym do opisania. Ład przestrzenny obejmuje ład kompozycyjno-architektoniczny, funkcjonalny, środowiskowy, kulturowy, społeczno-gospodarczy. Istotne jest, aby nie oceniać ładu tylko pod względem kompozycyjnym i estetycznym, ale także funkcjonalnym. Wyraziła nadzieję, że nasz konkurs ma szanse jeszcze bardziej rozwijać się w kolejnych latach.

Następnie wręczono nagrody:

Nagrodę publiczności otrzymał Dawid Ropiak.

Siedem wyróżnień otrzymali: Alina Grędzicka, Michał Miziarski, Artur Łuszczyk, Jakub Kubiński, Justyna Sawicka, Karolina Zabrocka i Katarzyna Dębowska.

III miejsce Anna Wolska – za przykład nieładu pokazujący brak harmonii w zabudowie oraz ładu, który mimo że dyskusyjny, został ostatecznie przez jury uznany za odpowiedni.

II miejsce Mateusz Dawidowicz – ład pokazany jako osiedle zabudowy modernistycznej, gdzie bloki są uporządkowane tak, że nie tworzą ciągów, w których sąsiedzi zaglądają sobie w okna, jest to dobry przykład kompozycji urbanistycznej. Nieład pokazuje kompletną rozbieżność funkcji i architektury, nagromadzenie reklam przy arterii komunikacyjnej w sąsiedztwie zabudowy mieszkaniowej.

I miejsce Weronika Belczewska – ładem jest zabudowa wielorodzinna zharmonizowana kolorystycznie, architektonicznie, proporcjonalna. Zdjęcie nieładu pokazuje totalny chaos reklamowy, często spotykany w polskiej przestrzeni.

Serdecznie gratulujemy zwycięzcom i wyróżnionym, ich prace można było zobaczyć podczas wystawy pokonkursowej, która cieszyła się bardzo dużym zainteresowaniem.

Konkurs został objęty patronatem honorowym przez Rektora Uniwersytetu Gdańskiego prof. dr. hab. Bernarda Lammka, Prezydenta Miasta Gdyni Wojciecha Szczurka oraz Prezydenta Miasta Sopotu Jacka Karnowskiego.

Agnieszka Kozielska (SKNGP)