Horyzont 2020 czeka na polskich naukowców
Polscy naukowcy spotkali się na konferencji pt. „Otwieramy polską naukę”. Temat: program Horyzont 2020 oraz otwarty dostęp do treści naukowych.
Najwyższej jakości badania wymagają uczestniczenia w międzynarodowych programach grantowych i swobodnego przepływu wiedzy ponad granicami. Konferencja „Otwieramy polską naukę” ma na celu zachęcenie polskich naukowców do aktywniejszego włączenia się w międzynarodowy obieg naukowy. Pierwsze podsumowania udziału w programie Horyzont 2020 pokazują, że Polsce naukowcy nie korzystają jeszcze w pełni z tego źródła finansowania badań.
Podczas konferencji szczególny nacisk położono na aktywniejsze uczestnictwo Polaków w programie Horyzont 2020 i wdrożenie planów dotyczących tzw. Open Access. Uczestnicy poznali możliwości, jakie niesie szeroki dostęp do wyników prac badawczych i zaangażowanie w międzynarodowe projekty finansowane ze środków UE.
Minister nauki i szkolnictwa wyższego, prof. Lena Kolarska-Bobińska, przedstawiła działania MNiSW na rzecz szerszego udziału Polaków w międzynarodowych programach: – Zbudowaliśmy koalicję państw na rzecz zmiany sposobu wynagradzania naukowców w Horyzoncie; stworzyliśmy programy Granty na Granty i Premia na Horyzoncie, przyznające premie naukowcom ubiegającym się o finansowanie; udział w Horyzoncie 2020 jest istotny przy przyznawaniu oceny parametrycznej jednostkom naukowym – powiedziała prof. Kolarska-Bobińska.
Pierwsza część spotkania dotyczyła wdrażania tego największego unijnego programu finansowania badań i innowacji na poziomie europejskim i polskim, a także wynikom ankiet monitoringowych „Paktu dla Horyzontu”. Przedstawiciele Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu, Uniwersytetu SWPS oraz Narodowego Centrum Badań Jądrowych zaprezentowali najlepsze praktyki w zakresie wdrażania Europejskiej Karty Praw Naukowca, systemu ewaluacji naukowców i aplikacji naukowców do Horyzontu 2020.
W ramach tej części spotkania zaprezentowane zostały sposoby i obszary synergii pomiędzy działaniami finansowanymi w ramach Horyzontu 2020 oraz funduszy strukturalnych, a także sposoby poszerzania udziału w Horyzoncie, jak programy Teaming, Twinning i ERA Chairs.
Horyzont 2020 to największy w historii Unii Europejskiej program finansowania badań naukowych. Jego budżet w latach 2014-2020 wynosi prawie 80 mld euro. MNiSW w podpisanym przed ponad 350 jednostek naukowych „Pakcie dla Horyzontu 2020” zaproponowało wspólne działanie na rzecz programu.
Więcej informacji o programie Horyzont 2020 na stronie MNiSW: www.nauka.gov.pl/horyzont-2020/.
Druga część obrad poświęcono planom Ministerstwa dotyczącym tzw. „otwartej nauki”. Przedstawione zostały najważniejsze korzyści płynące z otwierania nauki dla gospodarki i społeczeństwa. Doświadczeni naukowcy z polskich uczelni i instytutów badawczych podzielili się stosowanymi przez siebie sposobami wykorzystywania otwartych danych w różnych dyscyplinach naukowych.
– Otwarty dostęp do danych umożliwił szybki rozwój genetyki, biologii i medycyny molekularnej, badań nad mózgiem, usług opartych na danych satelitarnych. Gromadzenie i analiza dużych danych umożliwia oszczędności w rolnictwie, ochronie środowiska, zapobieganiu powodziom i innym katastrofom, produkowaniu energii ze źródeł odnawialnych, sterowaniu ruchem samolotów czy pociągów przewożących towary w globalnej skali, analizie zagrożeń epidemiologicznych. Skupienie nauki wokół repozytoriów i analizy dużych danych to nowa droga do rozwiązywania naprawdę złożonych problemów o wielkim znaczeniu społecznym – mówi podsekretarz stanu w MNiSW, prof. Włodzisław Duch, podkreślając wagę zagadnienia dla rozwoju kraju.
W lipcu MNiSW przyjęło program Otwartego Dostępu. W dokumencie „Kierunki rozwoju otwartego dostępu do treści naukowych w Polsce” znalazły się m.in. plany utworzenia otwartych repozytoriów, cyfrowych bibliotek i bezpłatnych czasopism i publikacji naukowych. Program zawiera propozycje zaleceń w zakresie otwartego dostępu (OD) do publikacji naukowych, zarówno dla MNiSW, jak i instytucji finansujących badania, jednostek naukowych oraz uczelni. Program Otwartego Dostępu jest też odpowiedzią na zalecenie Komisji Europejskiej z 2012 r. w sprawie dostępu do informacji naukowej i jej ochrony. Wprowadzanie OD będzie się wiązać ze zwiększeniem nakładów na informatyzację nauki ze środków budżetowych oraz unijnych.
Fot. Freeimages