Filmowe zbiory w ECS
Największy niezależny, archiwalny zbiór materiałów filmowych i telewizyjnych z czasów polskiej drogi do wolności – dostępny będzie w ECS, gdzie swoje zbiory przenosi FUNDACJA ARCHIWUM FILMOWE „DROGI DO NIEPODLEGŁOŚCI”.
Mowa o 2040 kasetach, które powstawały po 1980 roku, a są zapisem wydarzeń politycznych, aktywności opozycyjnej, życia społecznego, gospodarczego i kulturalnego, najczęściej nie rejestrowanych przez reżimową telewizję publicznością.
- Poza materiałami, które użyczamy ECS, FAF dysponuje jeszcze 600 kasetami nagranymi w analogowym systemie U-matic, najstarszymi w kolekcji i 5,5 tysiącem taśm typu Beta, nagranymi na początku lat 90. – opowiada Jacek Borzych, prezes FAF. – Wszystkie one potrzebują natychmiastowej digitalizacji, czas działa na ich niekorzyść, gorzej niż w przypadku taśmy filmowej, tracimy je bezpowrotnie. We Francji czy w Niemczech proces digitalizacji materiałów dokumentalnych zapisanych na kasetach zakończono 15–20 lat temu. To ostatni dzwonek.
W zbiorach FAF znajdują się m.in. materiały archiwalne TV BIPS dokumentujące I Krajowy Zjazd Delegatów NSZZ „Solidarność”, publiczne wystąpienia Lecha Wałęsy, obrady Okrągłego Stołu, wybory ’89 oraz wydarzenia społeczne. W zbiorach znalazł się też m.in. 20-minutowy reportaż pt. „Kandydat” (reż. Marian Terlecki), poświęcony wyborowi Lecha Wałęsy na przewodniczącego Solidarności. Liczne materiały stanowią zapis życia codziennego Polaków w latach 80. oraz na początku polskiej transformacji. W zbiorach znajdują się też filmy „Robotnicy ’88” oraz „Światło idzie z Gdańska”.
Historia niezależnej telewizji rozpoczęła się już jesienią 1981 roku podczas I Krajowego Zjazdu Delegatów NSZZ „Solidarność”, kiedy to Międzynarodowa Konfederacja Wolnych Związków Zawodowych ofiarowała Solidarności profesjonalną kamerę telewizyjną, zestaw montażowy i sto kaset. Tak rozpoczęła działalność Agencja Telewizyjna Solidarność, nazywana telewizją BIPS, czyli Biura Informacyjno-Prasowego Solidarności.
13 grudnia 1981 roku kamera Solidarności musiała zejść do podziemia. Odtąd używana była głównie do zapisu ulicznych protestów i dokumentowania tajnych spotkań władz podziemnej Solidarności.
Od 1984 roku telewizja była pod ochronnym parasolem Kościoła katolickiego i docierała w miejsca dla innych ekip niedostępne. Działała jako Duszpasterski Ośrodek Dokumentacji i Rozpowszechniania VIDEO, następnie zaś pod szyldem Dział Dokumentacji i Pomocy Duszpasterskiej Video, wspierany przez biskupa gdańskiego.
Odzyskanie niepodległości zaowocowało powołaniem Fundacji Filmów i Programów Katolickich Video Studio Gdańsk, która stała się kontynuacją działalność Agencji Telewizyjnej Solidarność. Z kolei Video Studio Gdańsk zainicjowało w 2004 roku powstanie FUNDACJI ARCHIWUM FILMOWE „DROGI DO NIEPODLEGŁOŚCI”, która miała zabezpieczyć zbiory, zdygitalizować je, skatalogować, by mogły służyć edukacji, nauce oraz sztuce.
Fot. Freeimages