Dr Michał R. Szymański laureatem prestiżowego grantu EMBO
Dr Michał R. Szymański z Uniwersytetu Gdańskiego (Międzyuczelniany Wydział Biotechnologii UG i GUMed) znalazł się w gronie laureatów prestiżowego grantu Europejskiej Organizacji Biologii Molekularnej (European Molecular Biology Organization) – EMBO Installation Grants. Granty te są przyznawane młodym wybitnym naukowcom z zagranicznym stażem na założenie innowacyjnego laboratorium badawczego. Tylko trzy osoby z Polski uzyskały grant w tym roku. Grupa badawcza, kierowana przez dra Szymańskiego, będzie się zajmowała badaniami nad mechanizmami naprawy mitochondrialnego DNA u ludzi. Badania te mogą w przyszłości przyczynić się do skuteczniejszego rozpoznawania i leczenia chorób nowotworowych czy neurodegeneracyjnych.
W tegorocznej edycji laureatami EMBO Installation Grants zostało 10 młodych wybitnych naukowców z Czech, Polski, Portugalii i Turcji. W tym gronie znalazło się tylko trzech naukowców z Polski – dr Michał R. Szymański z Międzyuczelnianego Wydziału Biotechnologii Uniwersytetu Gdańskiego i Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego, dr Anna Karnkowska z Uniwersytetu Warszawskiego oraz dr inż. Łukasz Piątkowski z Politechniki Poznańskiej. Laureaci otrzymują granty w wysokości 50 tys. euro rocznie od 3 do maksymalnie 5 lat w celu wsparcia utworzenia niezależnej grupy badawczej i prowadzenia innowacyjnych badań.
EMBO Installation Grant wspiera nie tylko założenie innowacyjnego laboratorium na Uniwersytecie Gdańskim, ale również wszystkie projekty badawcze, w które angażują się członkowie grupy dra Michała Szymańskiego.
- Jednym z głównych kierunków badań jest zrozumienie mechanizmów naprawy mitochondrialnego DNA u ludzi. Uszkodzenia mitochondrialnego DNA powodujące mutacje, przyczyniają się do dysfunkcji mitochondriów, co jest związane nie tylko z procesami starzenia, ale także z wieloma zespołami chorobowymi o złożonej etiologii, takimi jak choroby nowotworowe i metaboliczne (w tym cukrzyca) oraz choroby neurodegeneracyjne (np. choroba Alzheimera) – tłumaczy dr Michał R. Szymański.
Mitochondria, małe organella komórkowe, zwane często „elektrowniami komórek”, generują całą energię, potrzebną do aktywności komórkowej. Posiadają własne DNA (materiał genetyczny), a zatem precyzyjną instrukcję, zgodnie z którą budowane są enzymy łańcucha oddechowego, czyli elementy składowe „elektrowni komórkowych”, produkujących energię. W procesie produkcji energii zachodzą jednak mechanizmy, które nieustannie niszczą DNA w mitochondriach, powodując mutacje. Mutacje natomiast zmieniają materiał genetyczny, co prowadzi do defektów w nowobudowanych „elektrowniach komórkowych”. Okazuje się jednak, że mitochondria posiadają własne zestawy narzędzi do naprawy DNA złożone z enzymów. Prawidłowe działanie tych enzymów jest ważne dla produkcji energii, a zatem prawidłowego funkcjonowania całego organizmu i ważnych narządów, takich jak mózg, wątroba, czy mięśnie, których funkcjonowanie w dużej mierze opiera się na energii.
Dr Michał R. Szymański ukończył studia w dziedzinie biochemii i biofizyki na University of Houston w Stanach Zjednoczonych w 2007 roku. W 2011 roku uzyskał tytuł doktora biochemii i biologii molekularnej na University of Texas. W tym samym roku otrzymał prestiżowe stypendium (Jeane B. Kempner Postdoctoral Fellowship), dzięki któremu kontynuował badania na Wydziale Biochemii i Biologii Molekularnej oraz Wydziale Farmakologii Szkoły Medycznej Uniwersytetu Teksańskiego. Badania te przyczyniły się do zrozumienia mechanizmów replikacji i naprawy DNA u bakterii, strukturalnych podstaw replikacji ludzkiego mitochondrialnego DNA oraz zrozumienia przyczyn toksyczności i powikłań związanych ze stosowaniem leków antywirusowych. W październiku 2017 roku, jako laureat grantów POLONEZ Narodowego Centrum Nauki oraz FIRST TEAM Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej, rozpoczął pracę jako adiunkt w Zespole Laboratoriów Specjalistycznych na Międzyuczelnianym Wydziale Biotechnologii Uniwersytetu Gdańskiego i Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego. Obecnie jest kierownikiem Pracowni Biologii Strukturalnej. Laboratorium i grupa badawcza, którą kieruje dr Szymański, koncentruje się na badaniu struktury enzymów odpowiedzialnych za replikacje i naprawę materiału genetycznego zarówno w komórkach ludzkich, jak również u wirusów i bakterii. Używane metody pozwalają z ogromną precyzją określić skład i strukturę badanych enzymów. To z kolei pomaga w oznaczeniu ich funkcji oraz mechanizmów działania, co można później wykorzystać w możliwych strategiach terapeutycznych.
O EMBO
European Molecular Biology Organization (EMBO) jest organizacją składającą się z ponad 1800 wybitnych naukowców zajmujących się naukami przyrodniczymi w Europie i poza jej granicami. Głównym celem organizacji jest wspieranie utalentowanych naukowców na wszystkich etapach ich kariery, stymulowanie wymiany informacji oraz pomoc w tworzeniu środowiska badawczego, w którym naukowcy mogą osiągać najlepsze wyniki w swojej pracy. EMBO pomaga młodym naukowcom rozwijać badania, promować ich na arenie międzynarodowej oraz zapewnić im mobilność. Kursy, warsztaty, konferencje i czasopisma naukowe rozpowszechniają najnowsze badania oraz umożliwiają szkolenia w zakresie technik utrzymywania wysokich standardów w praktyce badawczej. Laureaci otrzymują również możliwość nawiązywania kontaktów i praktycznego wsparcia, stając się częścią prestiżowej sieci EMBO Young Investigator. EMBO pomaga kształtować politykę naukową i badawczą, szukając informacji zwrotnych od społeczności i uważnie śledząc trendy w nauce w Europie. Więcej informacji na stronie: www.embo.org