Raport KE o zarządzaniu kryzysowym w czasie pandemii z udziałem badaczki UG prof. Małgorzaty Łosiewicz

Komisja Europejska opublikowała raport ‘Improving pandemic preparedness and management - Lessons learned and ways forward’ (Poprawa zarządzania i gotowości w pandemii – wnioski i dalsze postępowanie). W oparciu o doświadczenia z obecnej i poprzednich pandemii eksperci zastanawiali się, w jaki sposób Europa powinna skutecznie zarządzać kryzysem spowodowanym przez COVID-19. Przygotowane zostały rekomendacje w zakresie sposobów zarządzania i gotowości państw członkowskich na wypadek kolejnych pandemii. Wśród naukowców opiniujących raport, jako jedyna osoba z Polski,  znalazła się dr hab. Małgorzata Łosiewicz, prof. UG Dyrektor Instytutu Mediów, Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej na Wydziale Nauk Społecznych Uniwersytetu Gdańskiego.

Raport – Poprawa zarządzania i gotowości w pandemii – wnioski i dalsze postępowanie (‘Improving pandemic preparedness and management - Lessons learned and ways forward’) został przygotowany przez organy Komisji Europejskiej: niezależną Grupę Głównych Doradców Naukowych (Group of Chief Scientific Advisors), Europejską Grupę ds. Etyki w Nauce i Nowych Technologii (European Group on Ethics in Science and New Technologies) oraz wirusologa profesora Petera Piota, specjalnego doradcę Przewodniczącej Komisji Europejskiej Ursuli von der Leyen powołanego w związku z pandemią COVID-19.

Raport został opublikowany 11 listopada 2020 r. i jest  do pobrania na stronie Urzędu Publikacji Unii Europejskiej

Głównym pytaniem jakie postawił sobie  zespół badaczy było „W jaki sposób Europa może zapewnić odpowiednie zarządzanie epidemiami i pandemiami oraz lepiej się na nie przygotowywać?”. Badacze przyjrzeli się publikacjom i raportom powstałym w związku z pandemią COVID-19 wspierając się dodatkowo opiniami ekspertów wybranych w ramach SAPEA (Science Advice for Policy by European Academies).

Wśród naukowców opiniujących raport znalazła się dr hab. Małgorzata Łosiewicz, prof. UG, Dyrektor Instytutu Mediów, Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej na Wydziale Nauk Społecznych Uniwersytetu Gdańskiego, która była też jedynym badaczem z Polski w tym gremium specjalistów. Jako ekspert SAPEA (Science Advice for Policy by European Academies) opiniowała i komentowała merytorycznie tekst raportu w zakresie zagadnień komunikacji kryzysowej w czasie pandemii COVID-19. Kwestie dotyczyły zaufania do informacji oraz rozwijających się szczególnie w mediach społecznościowych zjawisk dezinformacji, infodemii i teorii spiskowych, które rozprzestrzeniają się ze szczególną siłą, stanowiąc zagrożenie przesadnego poczucia niepewności odnośnie dowodów naukowych czy stanowisk naukowców.

– W swej recenzji odnosiłam się do strategii zapobiegania rozszerzaniu się dezinformacji, czyli zarządzania infodemią. Polega ono na upowszechnianiu treści opartych na faktach. W tym celu właściciele platform społecznościowych zajęli się odfiltrowywaniem fałszywych wiadomości i promowaniem wiarygodnych źródeł. Do dyskusji w mediach włączono autorytety naukowe, przedstawicieli władz i ekspertów, którzy pomagają zrozumieć i rozwiązać problemy związane z pandemią. Podjęto też działania mające na celu zarządzanie plotkami, poprzez wyszukiwanie fałszywych informacji, obalanie ich i artykułowanie faktów. Ponadto raport zawiera szereg rekomendacji w zakresie koncepcji budowy „łańcuchów zaufania” (WHO) oraz badań dot. emocjonalnych reakcji na informacje czy mechanizmów selektywnego ich doboru – wyjaśnia dr hab. Małgorzata Łosiewicz, prof. UG.

W dokumencie opublikowanym 11 listopada 2020 r.  podkreślono poważne nieprzygotowanie całego świata na gwałtowne pojawianie się dużych ognisk chorób zakaźnych. Obserwacje i przewidywania jasno wskazują, że ich tempo będzie wzrastać, tak samo jak koszty socjoekonomiczne, w tym te odbijające się na dobrostanie psychicznym całych społeczeństw.

Zalecenia zaprezentowane w raporcie obejmują 5 filarów:

• zapobieganie
• wzmocnienie koordynacji między państwami członkowskimi i na poziomie międzynarodowym
• wzmocnienie systemów przygotowania i zarządzania
• utrzymywanie w mocy podstawowych praw i wzmocnienie sprawiedliwości społecznej
• wypracowanie zrównoważonych sposobów życia opartych na solidarności

Zawarte rekomendacje dotyczą głównie wzmocnienia europejskiej i światowej solidarności w zakresie kierowania, badań i działalności społecznej. Uwzględniają szeroką gamę aspektów pandemii i założone zależności między wieloma obszarami od zdrowotnych po środowiskowe i społeczne. Wnioski przedstawione w raporcie obejmują działania mające na celu zapobieganie przyszłym pandemiom i lepsze zarządzanie nimi, dzięki wykorzystaniu lepiej skoordynowanych struktur i mechanizmów reagowania, wzmocnieniu podstawowych systemów, m.in. opieki zdrowotnej, łańcuchów dostaw, zdrowia publicznego, informacji, komunikacji, edukacji oraz ochrony praw podstawowych i sprawiedliwości społecznej.

Źródło zdjęcia: https://unsplash.com/ Gabrielle Henderson