Serbia jako państwo kandydujące do Unii Europejskiej
Od wielu lat większość państw bałkańskich pretenduje do dołączenia do Unii Europejskiej. Jak na razie udało się to tylko Słowenii, Rumunii, Chorwacji oraz Bułgarii. Jednak status państwa kandydującego do Unii Europejskiej od wielu lat mają również Albania, Czarnogóra, Macedonia Północna, Turcja oraz Serbia.
Od października 2005 roku Serbia postanowiła prowadzić z Unią Europejską negocjacje o stowarzyszeniu. Układ stowarzyszeniowy jest umową pomiędzy Unią Europejską a konkretnym państwem, który reguluje stosunki dwustronne pomiędzy organizacją a konkretnym państwem. Często uważa się, że podpisanie takiej umowy jest przygotowaniem państwa do wejścia do Unii Europejskiej. Przykładem takiego państwa jest Chorwacja, która podpisała taki układ, a po jakimś czasie stała się państwem członkowskim Unii Europejskiej. Serbii udało się wynegocjować odpowiednie warunki i umowa stowarzyszeniowa została podpisana 29 kwietnia 2008 roku. Natomiast weszła ona w życie w 2013 roku.
Serbia od 2009 roku uczestniczy w „unijnym procesie stabilizacji i stowarzyszenia Bałkanów Zachodnich". Właśnie wtedy prezydent Serbii Boris Tadić oficjalnie wnioskował o członkostwo swojego państwa w strukturach Unii Europejskiej. W marcu 2012 roku odpowiednie organy Unii Europejskiej zdecydowały o przyznaniu Serbii statusu kraju kandydującego. W 2013 roku europejski komisarz ds. Rozszerzenia poinformował, że negocjacje z Serbią rozpoczną się od początku 2014 roku.
Wymagania stawiane przez Unię Europejską dla państw kandydujących nie są proste do spełnienia. O członkostwo w UE może wnioskować każde państwo europejskie, które przestrzega wartości europejskich określonych w Traktacie o Unii Europejskiej. Według tego traktatu są to wartości takie jak na przykład: przestrzeganie praw człowieka, rządy prawa, wolność, równość czy demokracja. W 1993 roku Unia Europejska ustanowiła kryteria akcesyjne zwane kopenhaskimi. Takimi kryteriami między innymi są:
- stabilność instytucji gwarantujących demokrację, praworządność, prawa człowieka oraz poszanowanie i ochrona mniejszości,
- sprawnie funkcjonująca gospodarka rynkowa oraz możliwość sprostania konkurencji i radzenia sobie z siłami rynkowymi wewnątrz UE,
- zdolność do przyjęcia zobowiązań członka Unii,
Do 2020 roku Serbia otworzyła 18 rozdziałów negocjacyjnych z których każdy - w dużym uproszczeniu - musi być zaakceptowany jednogłośnie przez Unię Europejską. Na razie udało jej się zamknąć pozytywnie dwa z nich.
Aktualnie głównymi problemami Serbii w przystąpieniu do Unii Europejskiej są między innymi:
- pogorszenie relacji z państwami, które uznały Kosowo na arenie międzynarodowej,
- słaba gospodarka, która może nie spełnić jednego z wymagań kopenhaskich,
- podejrzenie łamania zasad demokracji,
- spór z Kosowem,
- nierozwiązana sprawa osądzenia osób odpowiedzialnych za zbrodnie wojenne w byłej Jugosławii.
Pomimo, że Serbia ma jeszcze dużo rozdziałów negocjacyjnych do zamknięcia, to jest duża szansa, że Serbia dołączy kiedyś do Unii Europejskiej. Komisja stwierdziła, że Serbia już w 2025 roku może przystąpić do UE, jednak jak sama powiedziała jest to plan bardzo ambitny.
Radosław Wojtasik - student II roku politologii, członek SKN UG Bałkanika od marca 2020r.
Photo by Ivan Aleksic on Unsplash
Bibliografia:
https://www.europarl.europa.eu/factsheets/pl/sheet/167/rozszerzenie-unii-europejskiej
https://www.consilium.europa.eu/pl/policies/enlargement/