Sensoryczne mechanizmy w CSW Łaźnia

O wystawie

 

Kto lub co patrzy? Co i kogo widzi? Czy naprawdę widzimy wszystko?

Czy potrafimy dostrzec to, co niewidoczne, lecz obecne w przestrzeni publicznej?

Jak funkcjonują w kulturze obrazy znane z teatru i telewizji?

Czy możliwym jest odcięcie się od narzuconych nam norm patrzenia i próba spojrzenia na świat wolna od zaprogramowanych znaczeń i treści?

 

Wystawa „Sensoryczne mechanizmy” Patricii J. Reis i Doroty Walentynowicz konfrontuje widza z pytaniem o to, jak obrazy kobiet funkcjonują w kulturze – od początków teatru, przez rozwój telewizji, po współczesne przedstawienia w mediach cyfrowych. Nie jest to wystawa o spektaklu, lecz o jego demontażu – o ujawnianiu jego struktury i ukrytych mechanizmów.

 

Artystki kierują uwagę publiczności na to, co dotąd pozostawało niewidoczne, odwracając wzrok od spektaklu ku jego zapleczu. W ten sposób ujawniają mechanizmy władzy, przywracają to, co zapomniane, i pozwalają na nowo odczytać historię mediów i technologii z feministycznej perspektywy wizualności.

 

Na ekspozycji zaprezentowane zostaną instalacje, prace interaktywne, fotografie, obiekty ceramiczne oraz realizacje wideo. Reis i Walentynowicz – zarówno we wspólnych, jak i indywidualnych realizacjach – badają relacje między widzialnością a wizualnością, między podmiotem a przedmiotem, człowiekiem a maszyną. Analizują również zjawisko technologicznej przyjemności, sytuując swoje prace na styku sztuki, nauki i feminizmu. 

 

Patrícia J. Reis

 

Artystka mediów i badaczka mieszkająca w Wiedniu. W swojej praktyce eksploruje zależności między człowiekiem, technologią i bytami pozaludzkimi, wykorzystując strategie feministycznego hakowania oraz ucieleśnione interfejsy czuciowe. W swoich instalacjach, często oddziałujących w sposób intymny i zmysłowy, zachęca publiczność do aktywnego uczestnictwa, podważając dominację wzroku jako głównego zmysłu percepcji.

Inspirując się teorią mediów i cybernetyką, Reis analizuje podobieństwa między programami, układami i automatyzmami charakterystycznymi dla ludzi i maszyn. W swoich działaniach posługuje się ciałem jako narzędziem poznania i manipulacji zmysłami.

Od 2012 roku Reis współtworzy wiedeński Mz Baltazar’s Lab* – feministyczny hackerspace, w ramach którego kuratoruje wystawy i prowadzi badania z pogranicza sztuki, gender studies i technologii open source. W 2021 roku została uhonorowana przez austriackie Ministerstwo Kultury nagrodą za wybitne osiągnięcia artystyczne w dziedzinie sztuki mediów.

 

Dorota Walentynowicz

 

Artystka wizualna pracująca z mediami fotografii, instalacji i performansu. Jej praktyka artystyczna opiera się na dialektycznym napięciu między technologią a naturą, teorią a praktyką, logiką a intuicją. W ostatnich latach Walentynowicz koncentruje się na działaniach kolektywnych, poszukując horyzontalnych i heterarchicznych modeli współpracy w ramach instytucjonalnych struktur sztuki, m.in. kolektyw Plenum of Care i kolektyw Feminist Seminar (SemFem).

 

Jej prace prezentowane były m.in. w Muzeum Folkwang w Essen, Państwowej Galerii Sztuki w Sopocie, na Biennale WRO we Wrocławiu, festiwalu Transmediale w Berlinie, Instytucie Mediów V2 w Rotterdamie, Kunstlerhaus w Wiedniu, Austriackim Forum Kultury w Warszawie, CSW ŁAŹNIA w Gdańsku, Muzeum Fotografii w Amsterdamie, Galerii Bunkier Sztuki w Krakowie, Gdańskiej Galerii Miejskiej oraz Kunstverein w Salzburgu.

 

Wydarzenie towarzyszące:

 

Za miękkie, aby zobaczyć / Too Soft to See

Przestrzeń sensoryczna dla rodzin towarzysząca wystawie „Sensoryczne mechanizmy”

 

Projekt, koncepcja i opracowanie przestrzeni: in situ lab | Anna Wejkowska Lipska & Agata Ruchlewicz-Dzianach

Realizacja tekstylna: Julia Cyrzan

 

„Za miękkie, aby zobaczyć” to sensoryczna przestrzeń towarzysząca wystawie „Sensoryczne mechanizmy”, powstała jako eksperyment w materializacji narracji przestrzennej. Jej istotą jest przesunięcie akcentu z patrzenia na doświadczanie dotykiem, ruchem i ciałem – to zmysły, a nie wzrok, stają się tu głównym medium poznania.

 

Projekt został podzielony na trzy strefy: odkrywania, wglądu i wyobraźni, z których każda oferuje inny sposób percepcji. Od haptycznych impulsów, poprzez fragmentaryczne kadrowanie rzeczywistości, aż po przestrzeń medytacyjnej wizualizacji – odwiedzający przechodzą przez kolejne poziomy zmysłowego odbioru.

 

Miękkie materiały, przezroczystości i szczeliny tworzą wielowarstwowe środowisko, w którym można „patrzeć dotykiem” i „dotykać wzrokiem”. Szczególną rolę w projekcie odgrywa dziecięca wrażliwość – naturalna ciekawość i spontaniczność eksploracji. To właśnie dzieci, swobodnie przemieszczając się w przestrzeni, odkrywają relacje między tym, co ukryte a ujawnione, między akcją a reakcją, rozwijając świadomość zmysłową i przestrzenną.

 

Materiały użyte w realizacji pochodzą z wcześniejszych projektów wystawienniczych. Ich ponowne wykorzystanie stanowi celowy gest konceptualny – podkreśla ciągłość praktyki twórczej oraz ideę odpowiedzialnego projektowania. W ten sposób powstała przestrzeń, która nie tylko stymuluje zmysły, lecz także prowadzi dialog z historią własnej materii, ujawniając nowe możliwości jej odczytania i doświadczania.