Nowe sposoby oceniania jednostek naukowych
W nowej ocenie jednostek naukowych większą rolę będzie odgrywać jakość badań i publikacji, innowacyjność i umiędzynarodowienie. Większy nacisk kładzie się również na budowanie otwartej nauki. Ma to zapewnić lepszą realizację przez jednostki badawcze swoich zadań.
W ostatnim roku oceny jednostek naukowych zostały ściśle powiązane z systemem ich finansowania. Zasady zawarte w nowym rozporządzeniu będą obowiązywać w ocenie od 2017 roku.
– Od początku mojej pracy w Ministerstwie ważne dla mnie było, by zasady, według których przeprowadzana będzie ocena jednostek naukowych, zachęcały do interdyscyplinarności, budowania innowacyjnej i otwartej nauki oraz umiędzynarodowienia – mówi minister nauki i szkolnictwa wyższego, prof. Lena Kolarska-Bobińska. – Cieszę się, że wprowadzane przez nas zmiany pozwolą na lepszą realizację tych celów. Nowe zasady i oceny były konsultowane z różnymi środowiskami i powstały przy ich współpracy. Mam nadzieję, że pozwolą na lepszy, szybszy rozwój polskiej nauki i uczelni – dodała minister Kolarska-Bobińska.
Oceny jednostek, od której zależy jej poziom finansowania dokonuje Komitetu Ewaluacji Jednostek Naukowych. Polega ona na sklasyfikowaniu danej jednostki do jednej z czterech kategorii: od A+ dla jednostek wybitnych, do C oznaczającej poziom niezadowalający.
Prace nad podpisanym rozporządzeniem rozpoczęły się w 2013 roku. Na podstawie analizy wyników oraz opinii środowiska po zakończonej ocenie, stworzono projekt, który zaprezentowano przedstawicielom środowiska w lutym 2015 roku. W dyskusji nad dokumentem wzięło wtedy udział blisko 300 osób z różnych organizacji i środowisk naukowych. W lipcu kolejną wersję rozporządzenia przekazano do konsultacji społecznych.
Nowe kryteria i tryby oceny zakładają przede wszystkim uwzględnienie w ocenie różnic między konkretnymi dziedzinami naukowymi. Ze względu na specyfikę nauk humanistycznych i społecznych, w ocenie dorobku publikacji, stworzono dodatkową listę czasopism naukowych (lista C), która ogłaszana będzie przez ministra nauki i szkolnictwa wyższego. Określana będzie również liczba punktów możliwa do otrzymania za opublikowanie artykułu w danym piśmie z listy.
Zmiany dotyczą również m.in. sposobu oceny monografii naukowej. Jej udział w liczbie osiągnięć naukowych w naukach humanistycznych i społecznych – w których jest to najważniejsza forma publikacji wyników badań – wynosi 40%. W innych dziedzinach próg ten został określony między 10 a 25%. Przyjęta została również kategoria „monografii wybitnej” proponowana wcześniej przez naukowców związanych z naukami o sztuce. Podstawą do uznania monografii za dzieło wybitne będzie uzyskanie prestiżowej nagrody, a wartość takiej monografii będzie równa 50 pkt czyli dwa razy więcej niż za inną monografię
Istotną nowością jest także opracowany odrębny tryb oceny jednostek naukowych niejednorodnych czyli jednostek naukowych prowadzących działalność naukową w różnych obszarach wiedzy. Jednostki takie będą oceniane w ramach odrębnych grup wspólnej oceny GWO i dla każdej jednostki niejednorodnej będą wyznaczane jednostki referencyjne. Rozwiązanie to wyeliminuje istniejące dotychczas problemy związane z właściwym kwalifikowaniem jednostek niejednorodnych do grup wspólnej oceny.
Kompleksowa ocena działalności naukowej jednostek naukowych według przyjętych zasad zostanie przeprowadzona w 2017 roku. Jednak prace nad nią toczyły się od 2013 roku, bo MNiSW chciało z dużym wyprzedzeniem poinformować naukowców, jakie zasady oceny ich czekają.
Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego